اخیرا محققان متوجه توانایی بسیار بالای نوع خاصی از کرم پیله ساز شده‌اند که می‌تواند ترکیبات پلاستیکی را به صورت طبیعی تجزیه کند. این کرم پیله ساز (کرم کاترپیلار عسل) یک اینچی (3 سانتی‌متری) که با نام “Galleria mellonella” نیز شناخته می‌شود، عموما در کندوهای زنبور عسل
یافت شده و به گفته محققان، از غذاهای نامتعارف همچون موم‌های عسل و مواد چسنبده استفاده می‌کند. حال تحقیقات انجام شده روی “G. mellonella” نشان می‌دهد این کرم کوچک، توانایی تجزیه کردن پلی اتیلن، پلاستیکی نازک اما سخت که در بسیاری از مواد صنعتی همچون کیسه‌های خرید و بسته‌بندی‌های مواد غذایی به کار می‌رود را دارد.
فدریکا برتوکینی (Federica Bertocchini)، پژوهشگر ارشد این مطالعه و یکی از محققان شورای ملی تحقیقات اسپانیا که در موسسه بیومدیکال و بیوتکنولوژی کانتابریا نیز فعالیت دارد، هنگام تمیز کردن قطعه‌های یک کندوی زنبور عسل متوجه چنین چیزی شده است:
هنگام تمیز کردن کندوی زنبور عسل، کرم‌ها را از کندو خارج کردم و آنها را داخل یک کیسه پلاستیکی قرار دادم. بعد از آن‌که کار پاک‌سازی کندوها به پایان رسید، به اتاقی که کیسه پلاستیکی را در آن قرار داده بودم بازگشتم. اما کرم‌ها در جای خود نبوده و موفق به خروج از کیسه‌ای شده بودند که درب آن کاملا بسته بود.
در واقع توانایی این کرم های پیله ساز در سوراخ کردن دیواره کیسه پلاستیکی، سرآغاز این تحقیق بود.
زمانی که برتوکینی و همکارانش کرم های پیله ساز را داخل کیسه‌های پلاستیکی قرار دادند، تنها یک ساعت تا سوارخ شدن دیواره آنها طول کشید که شاید بتوان دلیل آن را مشابهت مواد شیمیایی موجود در دیواره کیسه‌ها با موم‌های زنبور عسل در نظر گرفت. در ادامه، محققان به منظور سنجش توانایی این کرم‌ها در تجزیه پلی اتیلن، تست‌های مختلفی را انجام دادند که در نتیجه آن مشخص شد صد کرم موم، طی 12 ساعت توانایی تجزیه 92 میلی‌گرم (0.003 اونس) پلی اتیلن را دارند که بسیار سریع است.
کرم پیله ساز این کار را از طریق فرآیندهای شیمیایی انجام می‌دهد
به گفته محققان، این کرم‌ها به صورت شیمیایی قادر به تبدیل پلی اتیلن به اتیلن گلیکول هستند. اتیلن گلیکول در واقع یک الکل بی بو و بی رنگ است که مزه شیرینی داشته و در صورت فرو بردن، سمی نیز هست. اما آیا این کرم تنها با خوردن مواد پلاستیکی قادر به تجزیه آنها است؟ برای روشن شدن این موضوع، محققان با قرار دادن پیله سفید یا جنین این کرم کنار مواد دارای پلی اتیلن، متوجه تجزیه شدن آن شدند.
به نظر کرم های کاترپیلار با تولید نوعی آنزیم هنگام خوردن مواد پلاستیکی یا قرار گرفتن این مواد کنار پیله آنها، قادر به تجزیه این مواد هستند. محققان امیدوارند که در کوتاه‌ترین زمان ممکن، آنزیم مورد نظر را شناسایی و از آن به صورت صنعتی استفاده کنند.
از این طریق ما می‌توانیم با موفقیت، کار از بین بردن این مواد بسیار مقاوم را آغاز کنیم.
پلاستیک، معضلی جهانی
کارخانه‌های سراسر دنیا سالانه حدود 88 میلیون تن مواد دارای پلی اتیلن تولید می‌کنند که متاسفانه سرعت تجزیه آنها بسیار پایین است. به گفته محققان، زمان مورد نیاز برای تجزیه کامل کیسه‌های پلاستیکی حاوی پلی اتیلن، 100 سال است و اگر درصد این مواد در آنها بیشتر باشد، تجزیه کامل آن 400 سال طول خواهد کشید. این در حالی‌ست که هر شهروند به صورت میانگین سالانه 230 کیسه مصرف می‌کند.
در حال حاضر محققان با استفاده از مایعات خورنده همچون نیتریک اسید، مواد پلاستیکی را به صورت شیمیایی تجزیه می‌کنند. اما کشف مربوط به کرم پیله ساز و توانایی بسیار بالای آن را می‌توان نخستین روش طبیعی برای تجزیه پلاستیک در نظر گرفت.
G. mellonella را که در نتیجه دگردیسی به پروانه تبدیل می‌شود، می‌توان در سراسر دنیا پیدا کرد. همچنین این کرم پیش از آن‌که مشغول تنیدن پیله شود، 6 تا 7 هفته زندگی می‌کند.
هرچند به گفته برتوکینی، پیدا شدن راهی طبیعی برای از بین مواد پلاستیکی دلیل خوبی برای ادامه فعالیت‌های قبلی و آلوده کردن محیط زیست نیست.
